Savannah Bay is een sfeervolle kleine boekwinkel in hartje Utrecht. Met boeken die je elders nauwelijks tegenkomt, dus geen pulp en chicklits. Daarnaast is Savannah Bay actief als organisator van evenementen, verhuurder van de winkel en kantoor, beheerder van infopunt Pink Point, en nog veel meer. Marischka Verbeek is al 21 jaar de eigenaar en drijvende kracht, samen met twee parttime betaalde medewerkers en een team van ongeveer veertig vrijwilligers. In 2009 won Savannah Bay de Annie Brouwer-Korfprijs.

Savannah Bay is ontstaan uit de allereerste vrouwenboekwinkel van Nederland, de Heksenkelder (opgericht in 1975). Die zat onder het vrouwencafé aan de Oudegracht. In 1984 is de winkel in de Telingstraat verder gegaan als Savannah Bay, later ook met boeken voor homomannen. Inmiddels is het een algemene literaire winkel, gespecialiseerd in LHBTQ, gender, feminisme en diversiteit.

Marischka: “Ik werkte er sinds 1988 vrijwilliger. Ik studeerde literatuurwetenschappen met als specialisatie Vrouwenstudies. Er was in 1991 sprake van dat de winkel moest sluiten. Ik was inmiddels zo verliefd op zowel het boekenvak als de winkel dat ik dat niet kon verdragen. Dus besloot ik het geheel zelf voort te zetten. In die tijd werd er nog weleens vreemd tegenaan gekeken. We hebben een keer een man op de drempel gehad die schreeuwde dat hij niet naar binnen mocht en dat wij de schuld waren van zijn scheiding! Ook is de etalage vaak beklad. Maar verder waren we natuurlijk altijd onderdeel van de vrouwen- dan wel LHBTQ-beweging en dus kregen we ook veel waardering en steun.

En nu zijn we opeens weer helemaal hip en happening. De nieuwe generatie is dol op ons, al vraagt nog steeds wel eens iemand, meestal man van boven de vijftig, of hij wel naar binnen mag.”

Verbinden
Marischka heeft in al die jaren veel plannen kunnen verwezenlijken: evenementen en activiteiten georganiseerd, tientallen vrijwilligers aan betaald werk geholpen, ontelbare coming-out gesprekken gevoerd. Hoe doet ze dit?
“Mijn kracht is dat ik mensen kan verbinden, inspireren en aan het werk zetten. Ik denk dat de winkel voor veel mensen een soort roze third place is of is geweest, naast thuis en werk. Wel zou ik het fijn vinden als er een stevigere financiële basis komt, zodat ik bijvoorbeeld meer mensen betaald in dienst kan nemen.
Momenteel bereiken we veel jongeren, onder wie veel studenten, ook uit het buitenland. Ik en bang dat we soms de voeling met de oude garde een beetje kwijt zijn, omdat de meeste klanten en mijn vrijwilligers allemaal in de twintig zijn. Door mijn eigen actieve rol in de antiracisme- en Indische beweging heb ik redelijk diverse klanten, maar ik zou wel meer moslims willen bereiken. Daar werken we nu ook actief aan.”

De prijs
“Het was een enorme verrassing dat wij in 2009 de Annie Brouwer-Korfprijs wonnen. Dat ging in het geheim, ik had geen flauw idee. Mij werd ingeseind dat er ‘iets’ ging gebeuren tijdens de opening van het Midzomergracht-slotfeest. En inderdaad: daar werd ik ineens het podium opgeroepen om die prijs in ontvangst te nemen. Annie was erbij en stond vooraan te klappen en te lachen, ze was supertrots op me. Ik vergeet dat nooit meer, zoals ze me stond toe te juichen, tussen zoveel van onze vrienden en klanten… Dat moment, ik krijg er nog kippenvel van.

We hebben het geld van de prijs gebruikt voor onze lustrumviering dat jaar. Het was een welkome bijdrage voor ons jubileumboek en de presentatie daarvan in RASA met een heel jubileumfestival. Het was een enorme opsteker voor ons om zo gezien en erkend te worden. Annie Brouwer zelf kwam trouwens vaak in de winkel om cadeautjes of boeken uit te zoeken. Ook zag ik haar vaak bij evenementen, ze was een gepassioneerd liefhebber van literatuur en muziek. Als ik ergens achter een stand stond en ze was er, kwam ze altijd even kletsen. Ik mis haar! Ze was vol interesse en aandacht naar de ander. Ik herinner me haar verhaal over de treinkaping door de Molukkers, zij zat in die trein, en had toen ‘Het oponthoud’ van Sartre bij zich, geloof ik. Hoe symbolisch literatuur kan zijn! Sindsdien had ze altijd een boek bij zich, voor als ze nog eens gegijzeld zou worden.

Eerder ging de prijs naar een persoon of organisatie, nu naar een project. In mijn ogen hadden Carla de Groot en Hilda Abbing van uitgeverij LaVita de prijs zeker ook dik verdiend. Helaas is dat niet gebeurd. Er is veel bereikt voor LHBTQ’s, maar ik zou wensen dat er meer aandacht zou zijn voor de minst bekende letter in de soep, mijn ‘eigen’ letter ook nog: de B van bi’s. Ik wacht in Nederland al jaren met smart op een krachtige en kleurrijke, genderdiverse bi-beweging, met dito literatuur.”

Er is veel bereikt voor LHBTQ’s, maar ik zou wensen dat er meer aandacht zou zijn voor de minst bekende letter in de soep, mijn ‘eigen’ letter ook nog: de B van bi’s.

“Deze zomer neem ik voor het eerst in mijn leven twee maanden lang vrij. Mijn droom voor Savannah Bay? De zaak verplaatsen naar een mooie plek buiten, aan zee bijvoorbeeld, met een centrum erbij voor activiteiten, inclusief een Bed and Breakfast en een dierenopvang. Of verhuizen naar de nieuwe bibliotheek in het oude postkantoor, geef ons maar een etage! Of naar het pand van ‘t Hoogt dat binnenkort vrijkomt… Horeca erbij en een film/theaterzaal… zoveel dromen!”