Gedreven en geestdriftig praat Martin Oortwijn over Cocktail, het maatjesproject van het COC Midden Nederland. In 2014 ontving hij uit handen van Annie Brouwer-Korf de naar haar genoemde prijs voor deze organisatie. Cocktail voorziet LHBT-vluchtelingen van een maatje om hen te helpen wegwijs te worden in Nederland en te wennen aan een vreemd land, nadat ze huis en haard hebben moeten achterlaten.

Van kleinschalig project naar landelijke navolging
Coen Mobach is in 2009 met Cocktail begonnen. Hij had in de gaten hoe moeilijk het was voor LHBT-vluchtelingen om hier te aarden, vallend tussen wal en schip: een buitenlander in Nederland en vaak uitgestoten door de eigen gemeenschap. Het was aanvankelijk bedoeld als een tijdelijk, kleinschalig project.

‘Begin 2011 kondigde Coen aan dat hij ermee ging stoppen en daarna ben ik coördinator geworden,’ zegt Martin. ‘Toen me duidelijk werd dat er veel behoefte was aan een project als Cocktail wilde ik het iets anders gaan opzetten. Mijn eerste prioriteit was het formeren van een team enthousiaste vrijwilligers, omdat ik nooit in mijn eentje de verantwoordelijkheid kon dragen en de continuïteit kon waarborgen. Dat is heel goed gelukt, al zeg ik het zelf: met een enthousiast team van zo’n 8 vrijwilligers en met veel waardering en steun vanuit diverse kanten kregen we vleugels.’

Congres zorgt voor doorbraak
De volgende stap was om op landelijk niveau meer bekendheid te krijgen voor dit project, waarbij we ook voor ogen hadden dat Cocktail landelijk navolging zou vinden. Samen met het COA en het landelijke COC hebben we een congres georganiseerd op het stadhuis in Utrecht. Mensen van verschillende organisaties waren aanwezig: vluchtelingenwerk, het COA, advocatenbureaus, GGZ-organisaties en ook alle COC-afdelingen. Op het congres vertelden we over Cocktail en lieten we enkele vluchtelingen aan het woord. Het was een groot succes en leidde tot een boost in naamsbekendheid. ‘We kregen aanvragen vanuit het hele land en dan moet je je landelijk gaan organiseren: het is immers essentieel dat de vluchtelingen en maatjes een beetje bij elkaar in de buurt wonen. Bovendien verhuizen ze dikwijls naar andere AZC’s.’

Cocktail heeft iedere maand een activiteit, zoals samen eten of een workshop. En elk jaar gaan we een weekend weg om elkaar beter te leren kennen en een groepsgevoel te creëren.

Doel Cocktail
‘Het doel van Cocktail is tweeledig: aan de ene kant koppelen we vluchtelingen aan Nederlandse maatjes om hen te helpen een plek te vinden in de Nederlandse samenleving en aan de andere kant willen we de vluchtelingen onderling met elkaar in contact brengen. Vergeet niet: deze mensen zijn alles kwijt, hun huis, hun land, hun vrienden, hun familie. Cocktail wil een beetje hun familie zijn. Natuurlijk zijn er vluchtelingen met allerlei problemen, trauma’s of vragen van juridische aard. In die gevallen verwijzen we als het enigszins kan door naar professionele hulp.’

De Annie Brouwer-Korfprijs
‘We hebben twee keer meegedaan, de eerste keer in 2012. Jan Vesters, beleidsadviseur van de gemeente Utrecht, had ons toen voorgedragen. De prijs was vooral bedoeld voor mensen of organisaties die zich al bewezen hadden en een staat van dienst hadden opgebouwd. Cocktail begon in die tijd net een beetje op te komen en ik vond het eigenlijk nog te vroeg. Uiteindelijk hebben we toch meegedaan voor de publiciteit die het met zich mee zou brengen. Dat jaar won Feibe Zweers van de Bodytalk heel terecht, en hij was zo lief om een deel van de prijs aan de beide andere kandidaten te geven. Dat was fantastisch, want we hadden weinig geld en ik wilde heel graag een weekend organiseren om elkaar beter te leren kennen en het groepsgevoel te versterken. Door Feibe konden we dat voor de eerste keer doen.’

‘In 2014 deden we vol overtuiging mee, toen stond Cocktail echt als organisatie. Met het winnen van de prijs* waren we ontzettend trots en blij. Het is uitgegroeid van niks naar een landelijk werkende vrijwilligersorganisatie. En zo’n prijs is dan geweldig, niet alleen voor bekendheid, maar ook omdat je dan wat meer middelen tot je beschikking hebt om de doelstellingen waar te maken.’

Betrokken persoonlijkheid
‘Het was heel leuk dat Annie zelf bij de prijsuitreiking was, dat was super. Ik kende haar nog vanuit Nijmegen, waar ik gestudeerd heb en waar zij toen wethouder was. Ze heeft daar een LHBT-klankbordgroep opgezet vanuit de gemeente.’

‘Ze was iemand die de LHBT-gemeenschap in allerlei dingen ondersteunde. In 2005, toen de Eurogames in Utrecht georganiseerd werden, heeft ze zich daarvoor hard gemaakt. Ze ging ook het jaar ervoor mee naar München om het stokje over te nemen van de burgemeester aldaar. En toen ze in 2007 zelf afscheid nam als burgemeester heeft het homomannenkoor Cantatori del Duomo daarbij opgetreden. Ze was gewoon een heel betrokken persoonlijkheid.’

* De twee andere genomineerden, USVV Odysseus’91 en Orpheus Regio Utrecht, ontvingen destijds elk een bedrag van € 1.000.